Batı Afrika’nın Sahel Bölgesi ülkelerinden Nijer’de Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı unsurları tarafından darbe girişiminde bulunuldu. Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum’u (63) gözaltına alan askeri yetkililer, iktidarı ele geçirdiklerini açıkladı.
Çarşamba gecesi kamu yayın kuruluşu RTN’de darbeyi duyuran Albay Amadou Abdramane, 26 milyon kişinin yaşadığı ülke genelinde tüm kurumların askıya alındığını ve ‘durum istikrara kavuşana kadar’ sınırların kapatıldığını duyurdu.
Televizyondan yapılan açıklamada, “Bugün, 26 Temmuz 2023, Milli Vatan Kurtarma Konseyi’nde toplanan güvenlik ve savunma güçleri, bildiğiniz gibi rejime son verme kararı aldı. Bu, güvenliğin sürekli bozulmasının bir sonucudur. ülke ve hükümetin kötü ekonomik ve sosyal uygulamaları.”
Ülkede gece sokağa çıkma yasağı uygulandığı da belirtildi.
Ancak televizyonda yayınlanan darbe açıklamasına sadece 10 subayın katılması, Nijer ordusunun tüm unsurlarının darbeye takviye yapıp yapmadığı konusunda soru işaretleri yarattı.
Nijer Devlet Başkanı Mohamed Bazoum (Arşiv)Fotoğraf: Boureima Hama/AFP/AP/dpa/picture allaince
Halk sokağa döküldü, uluslararası toplum tepki gösterdi
Darbe açıklamasının ardından başkent Niamey’de halk sokaklara döküldü. Cumhurbaşkanlığı önünde toplanan protestocular, Başkan Bazoum’dan ve demokrasiden yana olduklarını ifade ettiler.
Nijer’deki askeri hareketlilik uluslararası düzeyde sert tepkilerle karşılandı.
Birleşmiş Milletler, AB, ABD ve Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu, Bazoum’un derhal serbest bırakılmasını ve anayasal düzene dönülmesini talep etti.
AB kaynakları, darbecilerin ortasında Bazoum ile müzakere yapıldığını duyurdu.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Perşembe günü yaptığı açıklamada, “İktidarı zorla ele geçirmeye yönelik her türlü girişimi kınıyoruz.”
ABD’nin Nijer Hükümeti ve ortaklarıyla temas halinde olduğunu kaydeden Blinken, durumu barışçıl bir şekilde çözmek için çaba sarf edildiğini söyledi. Blinken Bazoum ile sabah yaptığı bir telefon görüşmesinde, ABD’nin kendisini Nijerya’nın demokratik olarak seçilmiş Başkanı olarak desteklediğini açıkça belirtti.
AB kaynaklarından alınan bilgiye göre, Çarşamba günü ailesiyle birlikte resmi konutunda tutulan Bazoum ile AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve AB Konseyi Lideri Charles Michel iki kez telefonda görüştü. Ayrıca Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antoinnio Guterres, Başkan Bazoum ile telefon görüşmesi yaptı.
Halk darbeyi protesto etti.Fotoğraf: AFP
Bölgedeki tek istikrarlı ülkeydi.
Sahel Bölgesi yıllardır El Kaide bağlantılı gruplar ve IŞİD terör örgütleri tarafından terörize ediliyor. Bölgedeki güvenlik durumu giderek kötüleşiyor ve istikrarlı olan komşu ülkeleri tehdit ediyor.
Son yıllarda Batılı ülkeler, cihatçıların Batı Afrika’daki hızlı ilerlemesini durdurmak ve Rusya’nın bölgede artan askeri etkisini azaltmak amacıyla Nijer’e odaklandı.
2020 yılı itibarıyla Sahel bölgesi ve komşu Nijer’de yer alan Mali ve Burkina Faso’da yaşanan darbeler, bu ülkelerin Avrupalı ortaklarından uzaklaşmasına neden oluyor. Son olarak Mali’de istikrarı sağlamak için konuşlandırılan BM Barış Gücü de geri çekilme talebinde bulundu.
Demokratik bir şekilde seçildi.
Başkan Bazoum göreve Nisan 2021’de başladı. Bazoum’un göreve başlaması, ülkenin 1960 yılında Fransa’dan bağımsızlığını kazanmasından bu yana ilk barışçıl demokratik iktidar değişikliği oldu. Bazoum, eski Cumhurbaşkanı Mahamadou Issoufou döneminde 2011’den itibaren dışişleri ve içişleri bakanı olarak görev yaptı. Issoufou’nun iki dönem sonra görevden ayrılmasının ardından demokratik seçimlerde oyların yaklaşık yüzde 56’sını alarak seçimi kazandı.
Siyasi gözlemciler, bunun hâlâ büyük siyasi etkiye sahip olan Issoufou darbe girişimiyle bir ilgisi olabileceğini söylüyor.
en fakir ülkelerden biri
Topraklarının üçte biri çöl olan Nijer, dünyanın en fakir ülkeleri arasında yer alıyor. Buna rağmen ülkede doğum oranı oldukça yüksek ve nüfus genç. Nijer’de 10 yaşın altındaki çocuklar nüfusun üçte birinden fazlasını oluşturuyor. Halkın yüzde 40’tan fazlası aşırı yoksulluk içinde yaşıyor.
Ayrıca Nijer, Akdeniz’e ulaşmak isteyen göçmenler için en değerli geçiş ülkelerinden biridir.
dpa/TY,EC
